Deprem felaketinde evleri yıkılan ve hasar gören vatandaşlarımız için hak sahipliği ve borçlandırma işlemleri için başvurular; AFAD ile illerde valiliklerin, ilçelerde ise kaymakamlıkların internet siteleri üzerinden yapılan duyuruların tarihi itibariyle yasal 60 günlük başvuru sürelerinin sona erme tarihi farklılık göstermekle birlikte genel itibariyle 28 Temmuz 2023, hak sahipliği ve borçlandırma işlemleri başvuruları için son gün.
Başvuruların alınmasına kısa bir zaman kala, hak sahipliği ile ilgili bilinmeyenler ve hala başvurularını yapmayanlar için bu rehberi hazırladık.
Hak sahipliği nedir?
Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik uyarınca afet sebebiyle; kendilerine bina yapılacak veya inşaat kredisi verilecek malik ve hissedarlarla, ebeveyni ile birlikte oturan evli kişilerin hak sahipliğinin tayin ve tespitini sağlar.
Hak sahipliği başvurusu neyi amaçlamaktadır?
Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’dan faydalanmak amacıyla afetzede hak sahiplerine hak sahibi olmak ve borçlandırmaları yapılmak kaydıyla;
- Konut/işyeri/ahır ve her türlü altyapı ve sosyal donatıların inşasını ya da
- İnşaat kredisi desteği verilmesini isteme seçimlik hakları tanınmaktadır.
Ø Konut, İşyeri ve Ahır sahibi afetzedeler hak sahibidir.
2. Ebeveynine ait başka bir konutta ayrı yaşayan evli çiftlerden her biri ayrı ayrı hak sahibidir.
3. İştirak veya müşterek mülkiyet durumundaki konutlarda
hisse sahipleri, hisseleri oranında hak sahibidir.
4. İştirak veya müşterek mülkiyet durumundaki konutlarda birden fazla hissedar, aile olarak birlikte yaşıyorlarsa aile bireyleri ayrı ayrı hak sahibidir.
5. Biden fazla konutu zarar görenler, sadece bir konut için hak sahibidir.
6. Bir kimsenin hem konutu hem işyeri zarar görmüşse, zarar gören konut ve işyeri için ayrı ayrı hak sahibidir.
Kimler bu kapsamda ‘Hak Sahibi’ olamaz?
- O yerde kendisine veya eşine ait zarar görmeyen başka bir müstakil konutu veya dairesi olanlar,
- O yerde kendisine veya eşine ait zarar görmeyen başka bir işyeri olanlar,
- Kiracı veya misafir durumunda olanlar,
- Mülkiyeti tüzel kişilik olanlar.
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremde; Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa illerinde ve Sivas ilinin Gürün ilçesinde vefat eden vatandaşların mirasçılarının hak sahipliği başvurusu yapmadan önce izlemesi gereken adımlar:
1. Öncelikle Notere veya ikamet yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesine başvurulara mirasçılık belgesi (veraset ilamı alınmalıdır).
Not: 25 Mart 2023 tarihinde yayınlanan Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan ‘Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:2)’ uyarınca deprem nedeniyle veya depremdeki yaralanmalara bağlı olarak gerçekleşen vefat durumunda mirasçılar veraset ve intikal vergisinden muaftırlar.
2. Mirasçılık belgesi ile birlikte devir işlemlerinin gerçekleşebilmesi için vefatın depreme bağlı olduğunun ispatı, ilgili kurumlardan alınacak rapor veya tevsik edici bir belge ile sağlanacaktır.
3. E-devlet sistemi üzerinden ya da ilgili AFAD İl Müdürlükleri tarafından belirlenen Merkezlerde başvuru yapılabilmektedir.
Hak Sahipliği Başvurusu İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
E-devlet sistemi üzerinden yapılacak başvurularda gerekli belgeler:
1. Hasar gören veya yıkılan konut, işyeri ve ahıra ait tapu kaydı,
2. Hasar gören veya yıkılan bina gecekondu ise tapu tahsis belgesi,
3. Varsa ilgili belediyeden alınacak emlak beyannamesi,
4. Müracaat edecek kişi mirasçı ise, veraset ilamı; bu belge çıkartılmamış ise ilgili nüfus dairesinden alınacak miras bırakan müteveffanın kişinin vukuatlı nüfus kayıt örneği,
5. Talep ve taahhütname verecek kişinin 2 adet nüfus cüzdanının fotokopisi,
6. Hak sahibi ebeveynine ait başka bir konutta ayrı yaşayan
evli çocukları ise; evlilik cüzdanının, afet tarihinden önce hasarlı veya
yıkılan binada ikamet ettiğine dair ikametgâh ilmühaberinin, elektrik veya su
makbuzlarının bir fotokopisi,
7. Başvuru, orta hasarlı taşınmazlar için yapılıyorsa; kendi el yazılarıyla “Orta hasarlı konutumu yıkıp yeniden yapmak istiyorum” açıklamasının yazılması.
Hak Sahipliği Başvurusu E-devlet Sistemi Üzerinden Nasıl Yapılır?
1. E-devlete giriş yapın ve arama çubuğuna "AFAD Hak Sahipliği İçin Talep ve Taahhütname Başvurusu" yazın.
2. Açılan AFAD sayfasının sağ üst köşesinde yer alan “Yeni Başvuru” sekmesine
tıklayın.
3. ‘Bilgilendirme’
yazısını okuyun ve onaylayın.
4. Açılan ‘Hasar Gören Yerdeki
Durum Bilgileri’ sayfasında ‘Hasar
Gören Yerdeki Durumunuz’ bölümüne, durumunuza göre “Mülk Sahibi” ya da “Mülk Sahibinin Varisi” işaretlenir.
Şayet mirasçı olarak bu işlemi yapıyorsanız; “Mülk Sahibinin Varisi”
seçeneği seçilince “Mirasçı Olunan Kişi
Sorgulama” butonu açılır. Mirasçılık belgenizi hangi kurumdan
aldıysanız “Mahkeme” veya “Noter” seçeneğini seçiniz ve miras bırakan
müteveffanın “T.C. Kimlik Numarası”nı yazınız.
5. Açılan “Hasarlı Yapıya Ait Bilgiler” sayfasından taşınmazın kullanım amacı “Ticarethane, Konut, Ahır, Samanlık” seçeneklerinden ilgili olanlarını seçiniz. Alt kısımda bulunan “Tapu Bilgileri” sayfasından “Tapu bilgileri”ni işaretleyiniz.
7. Açılan sayfada “Hasar Tespit Bilgileri”ni ve “İç Kapı Numarası”nı yazınız. Ardından “Cep Telefon Numarası” ve “İkamet Adresiniz” bölümlerini doldurunuz.
9. Ardından açılan sayfada “Hasarlı Binaya Ait Bilgiler” bölümünü kontrol ediniz ve onaylayınız.
10. “Devam Et” butonuna tıkladıktan sonra karşınıza çıkan “Talep ve Bilgilendirme Formu”nu kontrol edip “Tahhütnameyi Onayla” butonuna basarak onaylayınız.
11. Onay ile birlikte “Başvuru Numarası” verilir ve böylece başvurunuz tamamlanmış olur.
Hak Sahipliği Kapsamında Uygulanacak Borçlandırma Şartları Nelerdir?
- Daimi konut olarak yapılan konutların borçlandırması 20 yıl vadeli olacaktır. Bu kapsamda ilk 2 yıl ödemesiz, kalan 18 yılda ise yıllık eşit taksitler halinde ve faizsiz uygulanacaktır.
- Orta hasarlı konutları için onarım yardımı yapılacakların kredisi 10 yıl vadeli ve faizsiz olarak uygulanacaktır.
- Yeni işyeri yapılacaklar için işyeri kredisi 5 yıl vade ile yıllık % 4 faizli olarak borçlandırılacaktır.